Para Ratuning Dhêmit
Ing Tanah Jawa
(PARA RAJA MAKHLUK HALUS DITANAH JAWA)
Diterjemahkan oleh :
Damar Shashangka
Dibawah ini adalah Tembang Sinom berupa mantra
berisi nama-nama Raja Para Makhluk Halus yang berkuasa di Tanah Jawa.
PUPUH SINOM
1. Apuranên sun angetang
Lêlêmbut ing Nusa Jawi,
Kang rumêksa ing nagara,
Para Ratuning dhêdhêmit,
Agung sawabe ugi,
Yen eling sadayanipun,
Pedah kinarya tulak,
Ginawe tunggu wong sakit,
Kayu aeng lemah sangar dadi tawa.
2. Kang rumiyin ing bang wetan,
Durganêluh Majapahit,
Lawan Raja Bahurêksa,
Iku Ratuning dhêdhêmit,
Blambangan kang winarni,
Awasta Sang Balabatu,
Aran Buta Locaya,
Kang rumêksa ing Kadhiri,
Prabhu Yêksa kang rumêksa Giripura.
3. Sidagori ing Pacitan,
Kaduwang si Klênthingmungil,
Endrayaksa ing Magêtan,
Jênggala si Tunjungputih,
Prangmuka Surabanggi,
Pananggulan Abur-Abur,
Sapujagad ing Jipang,
Madiyun si Kalasêkti,
Pan si Koreb lêlêmbut ing Panaraga.
4. Singabarong Jagaraga,
Majênang Trênggilingwêsi,
Macan Guguh Garobogan,
Kalajangga Singasari,
Sarengat Barukuping,
Balitar si Kalakathung,
Butakurda ing Rawa,
Kalangbret si Sêkar Gambir,
Carub Awor kang rumêksa ing Lamongan.
5. Gurnita ing Puspalaya,
Si Lêmpur ing Pilangputih,
Si Lancuk aneng Balora,
Pagambiran Kalasêkti,
Kêdhunggêne Ni Jênggi,
Ki Bajangklewer puniku,
Nglasêm Kalabrahala,
Sidayu Si Cicingmurti,
Ki Jalangkah ing Candhi kahyanganira.
6. Sêmarang Baratkatiga,
Pakalongan Guntur Gêni,
Pêcalang Si Sambangyuda,
Sarwaka ing Sukawati,
Ing Padhas Nyai Ragil,
Jayalêlana ing Suruh,
Buta Trênggiling Têgal,
Ing Têgal si Guntinggêni,
Kaliwungu Gutuk Api kang rumêksa.
7. Magêlang Ki Samahita,
Dhadhungawuk Gêsêng nênggih,
Buta Salewah ing Pajang,
Manda-Manda ing Matawis,
Paleret Rajêgwêsi,
Kutha Gêdhe Nyai Panggung,
Pragota Kartasura,
Cirêbon Setan Koberi,
Juru Taman ingkang aneng Têgallayang.
8. Gênawati ing Seluman,
Ki Kêmandhang Wringinputih,
Si Karêtêk Pajajaran,
Sapuregel ing Batawi,
Ki Drusul ing Banawi,
Ingkang aneng Gunung Agung,
Ki Tlêkah Ngawang-Awang,
Ki Tlapa Ardi Mêrapi,
Ni Taruki ingkang ana ing Tunjungbang.
9. Setan Karêtêg ing Kêndhal,
Pamasuhan Sapuangin,
Kresnapada ing Rangkudan,
Ni Pandhansari ing Srisig,
Kang aneng Wanapêthi,
Palangkarsa wastanipun,
Ki Candhung ing Sawahan,
Plabuhan Ki Dudukwarih,
Buta Tukang kanganeng ing Palayangan.
10. Ni Rara Aris ing Bawang,
Ing Tidhar Ki Kalasêkti,
Ki Padurêksa Sundara,
Ki Jalela Ardi Sumbing,
Ngungrungan Kêsbumurti,
Ki Krama Ardi Rêbabu,
Nirbangsan Ardi Kombang,
Prabu Jaka Ardi Kêlir,
Ajidipa Gunung Kêndhêng kang den rêksa.
11. Ing Pasisir Butakala,
Cilacap Si Kalasêkti,
Kalanadhah ing Banyumas,
Sigaluh aran si Prênthil,
Banjaran Ki Wêwasi,
Kyai Korog ing Lowanu,
Gunung Duk Gêniyara,
Nyai Burêng Parangtritis,
Drêmbamoha ingkang aneng Prabalingga.
12. Ki Kêrta Sangkalbolongan,
Kêdhungandhong Winongsari,
Ing Jênu Ki Karungkala,
Ing Pêngging Banjaransari,
Ing Kêdhu kang nênggani,
Anama Ki Candralatu,
Gunung Kêndhalisada,
Kêthek Putih kang nênggani,
Buta Glêmboh ing Ngayah Kahyanganira.
13. Ni Rara Denok ing Dêmak,
Ing Tuban Nyai Bathithing,
Ing Kuwu Ki Juwalpayal,
Si Jungkit ing Guyang nênggih,
Trênggalek Ni Daruni,
Tunjungseta Cêmarasewu,
Kalawadhung Kênthongan,
Jêpara Ki Wanengtaji,
Bagus Anom ing Kudus kahyanganira.
14. Magiri Ki Manglarmonga,
Ing Gadhing Ki Puspasari,
Kêtanggung Ki Klanthungwêlah,
Brengkelen si Banaspati,
Ni Kopek ing Manoreh,
Ing Têngah si Sabuk Alu,
Nglandhak Ki Mayangkara,
Si Gori Kêdhungcuwiri,
Baruklinthing ingkang ana ing Bahrawa.
15. Sunan Lawu Ngargapura,
Ing Bayat si Puspakati,
Cucuk Dandang ing Kartikan,
Kulawarga Tasikwêdhi,
Kali Opak winarni,
Sanggabuwana ranipun,
Si Kecek Pajarakan,
Cingcinggoling Kaliwêning,
Ing Dahrama Ula Wêlang kang rumêksa.
16. Kang aneng Kayulandeyan,
Ki Daruna Ni Daruni,
Bagus Karang aneng Roban,
Sangujaya Udanriris,
Sidarengga Dalêpih,
Si Gadhung Kêdhunggarunggung,
Kang aneng Bojanêgara,
Citranaya kang nênggani,
Gênapura kang aneng ing Majapura.
17. Ki Logenjang ing Juwana,
Ing Rêmbang si Bajulbali,
Ki Lender ing Wirasaba,
Madura Ki Buta Gigris,
Kang ngrêksa ing Matêsih,
Jaranpanoleh ranipun,
Ki Londir Pacangakan,
Si Landhêp Jatisan,
Ondar Andir ingkang aneng Jatimalang.
18. Arya Tiron ing Lodaya,
Sarpa Bangsa ing Pêning,
Pêrang Tandang ing Kasanga,
Ing Crewek Ki Mandamandi,
Setan Telaga Pasir,
Ingkang Aran Ki Jalinglung,
Kalanadhah ing Tuntang,
Bancuri Kalabancuri,
Kang rumêksa sukune Ardi Baita.
19. Ragadungik Randhulawang,
Ing Sêndhang Rêtna Pêngasih,
Buta Kapa ing Prambanan,
Mbok Sampurna Ardi Wilis,
Raden Galinggangjati,
Kang rumêksa Gajahmungkur,
Si Gêndruk ing Talpêgat,
Ngêmbel Raden Panjisari,
Pagêrwaja kang aran Udakusuma.
20. Ki Pênthul ing Pakacangan,
Cangakan si Dodotkawit,
Kalangkung ing sêktinira,
Titihane kuda putih,
Cakra payungneki,
Lar waja kêkêmulipun,
Pan sami rinajegan,
Rêspati rajege wêsi,
Camêthine pat-upate ula lanang.
21. Sinabêtakên mangetan,
Ana lara têka bali,
Tinulak bali mangetan,
Mangidul panyabêtneki,
Lara prapta ambalik,
Tinulak bali mangidul,
Ngulon panyabêtira,
Ana lara têka bali,
Pan tinulak mangulon bali kang lara.
22. Mangalor panyabêtira,
Ana lara têka bali,
Mangalor bali tinulak,
Anulya nyabêt manginggil,
Lara prapta ambalik,
Tinulak bali mandhuwur,
Nulya nyabêt mangandhap,
Ana lara têka bali,
Pan tinulak larane bali mangandhap.
23. Dhêmit kang aneng Jêpara,
Lan dhêmit kang aneng Pathi,
Kalangkung kasêktenira,
Juweya wastaneki,
Gus Rema Tambaksuli,
Kudapêksa ing Dêlanggung,
Ki Klunthung Ringinpêthak,
Ni Gambir ing Glagahwangi,
Si Kacubung Kadilangu kang den rêksa.
24. Ni Dulêg ing Pamancingan,
Guwa Langse Nini Suntring,
Kang rumêksa Parang Wedang,
Raden Arya Jayengwêsthi,
Kabeh urut pasisir,
Kulawarga Nyai Kidul,
Sampun pêpak sadaya,
Para Ratuning Dhêdhêmit,
Nusa Jawa paugêran kang rumêksa.
Terjemahan :
1. Mohon dimaafkan hamba hendak menghitung,
Makhluk halus di Nusa Jawa,
Yang menjadi penjaga setiap kota,
Para Raja Makhluk Halus,
Besar kegunaannya,
Jika bisa mengingatnya satu persatu,
Mampu untuk menolak ilmu hitam,
Bisa dibuat membantu kesembuhan yang sakit karena guna-guna,
Pohon dan tanah yang angker akan jadi tawar.
2. Mulai pertama dari sebelah timur,
Durganêluh (menjaga) Majapahit (Mojokerto sekarang),
Didampingi Raja Bahurêksa,
Mereka Raja Makhluk Halus disana,
Blambangan (Banyuwangi sekarang) disebutkan,
Bernama Sang Balabatu,
Sedangkan yang bernama Buta Locaya,
Yang menjaga di kota Kadhiri (Kediri),
Prabhu Yêksa yang menjaga dikota Giripura (Gresik).
3. Sidagori yang menjaga di kota Pacitan,
(Kota) Kaduwang (dijaga oleh) si Klênthingmungil,
Endrayaksa yang menjaga dikota Magêtan,
(Kota) Jênggala (yang menjaga) si Tunjungputih,
Prangmuka (yang menjaga kota) Surabanggi (Surabaya),
(Daerah) Pananggulan (yang menjaga) Abur-Abur,
Sapujagad yang menjaga di daerah Jipang,
Madiyun (Madiun dijaga oleh) si Kalasêkti,
Sedangkan si Koreb yang menjaga kota Panaraga (Ponorogo).
4. Singabarong (yang menjaga kota) Jagaraga,
(Kota) Majênang (yang menjaga) Trênggilingwêsi,
Macan Guguh (yang menjaga kota) Garobogan (Grobogan),
Kalajangga (yang menjaga kota) Singasari (Malang sekarang),
Sarengat (Srengat dijaga oleh) Barukuping,
Balitar (Blitar dijaga oleh) si Kalakathung,
Butakurda yang menjaga daerah Rawa,
(Daerah) Kalangbret (yang menjaga) si Sêkar Gambir,
Carub Awor yang menjaga dikota Lamongan.
5. Gurnita yang menjaga daerah Puspalaya,
Si Lêmpur yang menjaga didaerah Pilangputih,
Si Lancuk yang menjaga kota Balora (Blora),
(Daerah0 Pagambiran (yang menjaga adalah) Kalasêkti,
(Daerah) Kêdhunggêne (yang menjaga adalah) Ni Jênggi,
Ki Bajangklewer yang menjaga didaerah Kêdhunggêne,
Nglasêm (Lasem dijaga oleh) Kalabrahala,
Sidayu (Sedayu dijaga oleh) Si Cicingmurti,
Ki Jalangkah didaerah Candhi kedudukannya.
6. (Kota) Sêmarang (yang menjaga adalah) Baratkatiga,
(Kota) Pakalongan (yang menjaga adalah) Guntur Gêni,
(Daerah) Pêcalang (yang menjaga adalah) Si Sambangyuda,
Sarwaka menjaga daerah Sukawati,
Didaerah Padhas (yang menjaga adalah) Nyai Ragil,
Jayalêlana menjaga didaerah Suruh,
Buta Trênggiling (menjaga kota) Têgal,
Dikota Têgal juga berkuasa si Guntinggêni,
(Kota) Kaliwungu Gutuk Api yang menjaganya.
7. (Kota) Magêlang (yang menjaga adalah) Ki Samahita,
Dhadhungawuk (menjaga didaerah) Gêsêng,
Buta Salewah menjaga kota Pajang,
Manda-Manda menjaga kota Matawis (Mataram),
(Kota) Paleret (Plered yang menjaga adalah) Rajêgwêsi,
Kutha Gêdhe (Kota Gede yang menjaga adalah) Nyai Panggung,
Pragota (menjaga kota) Kartasura,
(Kota) Cirêbon (yang menjaga adalah) Setan Koberi,
Juru Taman yang menjaga daerah Têgallayang.
8. Gênawati yang menjaga dikota Seluman (Sleman),
Ki Kêmandhang (menjaga didaerah) Wringinputih,
Si Karêtêk (yang menjaga kota) Pajajaran (Bogor),
Sapuregel yang menjaga kota Batawi (Jakarta sekarang),
Ki Drusul yang menjaga daerah Banawi,
Yang berkuasa di Gunung Agung,
(Bernama) Ki Tlêkah Ngawang-Awang,
Ki Tlapa (yang menjaga di) Ardi Mêrapi (Gunung Merapi),
Ni Taruki yang berkuasa didaerah Tunjungbang.
9. Setan Karêtêg yang menjaga kota Kêndhal,
(Kota) Pamasuhan (dijaga oleh) Sapuangin,
Kresnapada yang menjaga daerah Rangkudan,
Ni Pandhansari yang menjaga daerah Srisig,
Yang berkuasa didaerah Wanapêthi,
Palangkarsa namanya,
Ki Candhung yang menjaga didaerah Sawahan,
(Daerah) Plabuhan (yang menjaga adalah) Ki Dudukwarih,
Buta Tukang yang berkuasa didaerah Palayangan.
10. Ni Rara Aris menjaga dikota Bawang,
Didaerah Tidhar (dijaga oleh) Ki Kalasêkti,
Ki Padurêksa (menjaga kota) Sundara,
Ki Jalela (yang menjaga) Ardi Sumbing (Gunung Sumbing),
(Daerah) Ngungrungan (dijaga oleh) Kêsbumurti,
Ki Krama (menjaga daerah) Ardi Rêbabu (Gunung Merbabu),
Nirbangsan (menjaga daerah) Ardi Kombang (Gunung Kombang),
Prabu Jaka (menjaga daerah) Ardi Kêlir (Gunung Kelir),
Ajidipa didaerah Gunung Kêndhêng yang dikuasainya.
11. Daerah Pasisir (yang menjaga adalah) Butakala,
(Kota) Cilacap (dijaga oleh) Si Kalasêkti,
Kalanadhah yang menjaga kota Banyumas,
(Kota) Sigaluh yang menjaga adalah si Prênthil,
(Daerah) Banjaran (yang menjaga adalah) Ki Wêwasi,
Kyai Korog menjaga daerah Lowanu,
Gunung Duk (yang menjaga adalah) Gêniyara,
Nyai Burêng (menjaga daerah) Parangtritis,
Drêmbamoha yang menjaga kota Prabalingga (Probolinggo).
12. Ki Kêrta (yang menjaga daerah) Sangkalbolongan,
Kêdhungandhong (yang menjaga daerah) Winongsari,
Daerah Jênu (dijaga oleh) Ki Karungkala,
Daerah Pêngging (dijaga oleh) Banjaransari,
Daerah Kêdhuyang berkuasa,
Bernama Ki Candralatu,
(Daerah) Gunung Kêndhalisada,
Kêthek Putih yang berkuasa,
Buta Glêmboh berkuasa didaerah Ngayah.
13. Ni Rara Denok yang menjaga kota Dêmak,
Kota Tuban (dijaga oleh) Nyai Bathithing,
Daerah Kuwu (dijaga oleh) Ki Juwalpayal,
Si Jungkit yang berkuasa didaerah Guyang,
(Kota) Trênggalek (dijaga oleh) Ni Daruni,
Tunjungseta (menjaga daerah) Cêmarasewu,
Kalawadhung (menjaga daerah) Kênthongan,
Jêpara (dijaga oleh) Ki Wanengtaji,
Bagus Anom berkuasa dikota Kudus.
14. Magiri (Imogiri dijaga oleh) Ki Manglarmonga,
Daerah Gadhing (dijaga oleh) Ki Puspasari,
(Daerah) Kêtanggung (dijaga oleh) Ki Klanthungwêlah,
(Daerah) Brengkelen (dijaga oleh) si Banaspati,
Ni Kopek berkuasa didaerah Manoreh,
Daerah Têngah (dijaga oleh) si Sabuk Alu,
Daerah Nglandhak (dijaga oleh) Ki Mayangkara,
Si Gori 9menjaga daerah) Kêdhungcuwiri,
Baruklinthing berkuasa didaerah Bahrawa.
15. Sunan Lawu (berkuasa didaerah) Ngargapura (Gunung Lawu),
Daerah Bayat (dijaga oleh) si Puspakati,
Cucuk Dandang berkuasa didaerah Kartikan,
Kulawarga (berkuasa didaerah)Tasikwêdhi,
Lantas Kali Opak,
Sanggabuwananama yang menguasainya,
Si Kecek (menjaga daerah) Pajarakan,
Cingcinggoling (menjaga daerah) Kaliwêning,
Daerah Dahrama dikuasai oleh Ula Wêlang.
16. Yang berkuasa di Kayulandeyan,
(Bernama) Ki Daruna dan Ni Daruni,
Bagus Karang berkuasa didaerah Roban,
Sangujaya (dijaga oleh) Udanriris,
Sidarengga (yang menjaga daerah)Dalêpih,
Si Gadhung (yang menjaga daerah) Kêdhunggarunggung,
Yang berkuasa di kota Bojanêgara (Bojonegoro),
Citranaya namanya,
Gênapura yang berkuasa didaerah Majapura.
17. Ki Logenjang menjaga kota Juwana,
Kota Rêmbang (dijaga oleh) si Bajulbali,
Ki Lender menjaga kota Wirasaba (Wonosobo),
(Pulau) Madura (dijaga oleh) Ki Buta Gigris,
Yang berkuasa didaerah Matêsih,
Jaranpanoleh namanya,
Ki Londir (menjaga didaerah) Pacangakan,
Si Landhêp (menjaga daerah) Jatisan,
Ondar Andir yang berkuasa didaerah Jatimalang.
18. Arya Tiron yang menjaga di kota Lodaya,
Sarpa Bangsa yang menjaga didaerah Pêning,
Pêrang Tandang yang menjaga daerah Kasanga,
Daerah Crewek (dijaga oleh) Ki Mandamandi,
Setan (yang menjaga daerah) Telaga Pasir,
Bernama Ki Jalinglung,
Kalanadhah yang menjaga daerah Tuntang,
Bancuri Kalabancuri,
Yang berkuasa dikaki Ardi Baita (Gunung Perahu).
19. Ragadungik (yang menjaga daerah) Randhulawang,
Daerah Sêndhang (dijaga oleh) Rêtna Pêngasih,
Buta Kapa yang menjaga daerah Prambanan,
Mbok Sampurna (yang menjaga daerah) Ardi Wilis (Gunung Wilis),
Raden Galinggangjati,
Yang berkuasa didaerah Gajahmungkur,
Si Gêndruk menjaga didaerah Talpêgat,
(Daerah) Ngêmbel (dijaga oleh) Raden Panjisari,
Pagêrwaja dijaga oleh Udakusuma.
20. Ki Pênthul menjaga daerah Pakacangan,
(Daerah) Cangakan (dijaga oleh) si Dodotkawit,
Terkenal kesaktiannya,
Mempunyai tunggangan kuda putih,
Berpayungkan Cakra,
Sayap Baja selimutnya,
Semua terlindungi,
Begitu indah oleh perlindungan besi (Rajêg Wêsi),
Cametinya berasal dari ekor ular jantan.
21. Disabetkan kearah Timur,
Ada penyakit datang seketika berbalik arah,
Tertolak kembali ke arah Timur,
Ke Selatan disabetkan lagi,
Penyakit datang seketika berbalik,
Tertolak kembali kearah selatan,
Ke Barat disabetkan,
Ada penyakit datang seketika berbalik arah,
Tertolak kembali ke arah Barat penyakit tersebut.
22. Ke Utara disabetkan lagi,
Ada penyakit datang seketika berbalik arah,
Ke arah Utara kembali tertolak,
Lantas disabetkan ke Atas,
Penyakit yang datang-pun berbalik,
Tertolak kembali ke Atas,
Lantas disabetkan ke Bawah,
Penyakit yang datang-pun berbalik,
Seketika penyakit tertolak kembali ke Bawah.
23. Raja makhluk halus yang berkuasa di kota Jêpara,
Serta Raja Makhluk Halus yang berkuasa di kota Pathi (Pati),
Terkenal kesaktiannya,
Juweya namanya,
Gus Rema (yang menjaga didaerah)Tambaksuli,
Kudapêksa yang menjaga didaerah Dêlanggung,
Ki Klunthung (yang menjaga didaerah) Ringinpêthak,
Ni Gambir yang menjaga didaerah Glagahwangi,
Si Kacubung berkuasa didaerah Kadilangu.
24. Ni Dulêg menjaga didaerah Pamancingan,
Guwa Langse (dijaga oleh) Nini Suntring,
Yang berkuasa didaerah Parang Wedang,
(Bernama) Raden Arya Jayengwêsthi,
Seluruh yang berkuasa dipesisir selatan,
Adalah kerabat dari Nyai Kidul (Kangjeng Ratu Kidul),
Sudah lengkap seluruhnya,
Nama Para Raja Makhluk Halus,
Di Tanah Jawa yang bisa dibuat perlindungan.
(26 September 2010, by Damar Shashangka )
